• ul. Okopowa 59, piętro IV, pok. nr. 15, 01-043 Warszawa

Historia ZPP

Zrzeszenie Prawników Polskich zostało powołane w maju 1945 r. jako Zrzeszenie Prawników Demokratów. Zmiana nazwy nastąpiła w 1950 r. Zrzeszenie (jak czytamy w dokumentach) postawiło sobie jako zadanie: organizowanie prawników do pracy społecznej przy odbudowie demokratycznej Polski; współpracę z organizacjami państwowymi i samorządowymi w organizowaniu demokratycznego życia państwowego i gospodarczego; ugruntowanie zasad demokratycznych w prawodawstwie polskim; wypracowanie poprzez wiązanie teorii z praktyką demokratycznej polskiej myśli prawniczej; integrowanie wszystkich zawodów prawniczych; podnoszenie kwalifikacji zawodowych prawników oraz zapewnienie im należnej pozycji w życiu politycznym i społecznym kraju, troskę o ich warunki bytowe. Od początku istnienia Zrzeszenie dążyło do tego, aby stać się organizacją obejmującą ogół prawników polskich. W ogólnym zarysie zadania sformułowane stoją do dziś przed ZPP, choć ich konkretna treść ulega zmianom. W Zrzeszeniu wyrosły zastępy wybitnych działaczy społecznych i państwowych.

Pierwszym prezesem ZG Zrzeszenia Prawników Demokratów był prezes Stronnictwa Demokratycznego, I Prezes Sądu Najwyższego – Wacław Barcikowski. Pod przewodnictwem prof. dr Jerzego Jodłowskiego, ówczesnego wicemarszałka Sejmu, ZPD przekształciło się w ZPP. Przez kilka lat prezesem ZPP był prezes SN, Marian Mazur, a następnie prof. dr Zbigniew Resich, I Prezes Sądu Najwyższego. Kolejno funkcję te pełnił dyrektor Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, prof. dr Adam Łopatka później także I Prezes Sadu Najwyższego. Z jego rąk przejął kierownictwo Zrzeszenia dr Zdzisław Czeszejko-Sochacki ówczesny prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, poseł na Sejm, który będąc już profesorem został sędzia Trybunału Konstytucyjnego. W 1987 r. przewodnictwo stowarzyszenia objął prof. dr Adam Zieliński kierujący w międzyczasie Naczelnym Sądem Administracyjnym, późniejszy sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, a wreszcie Rzecznik Praw Obywatelskich. Na trzy kolejne kadencje począwszy od 1991 r. prezesem został prof. dr Aleksander Ratajczak z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Krótko (odwołany w połowie kadencji) funkcję tę pełnił sędzia Dariusz Czajka z Sądu Rejonowego w Warszawie. Jako dziesiątemu w historii Zrzeszenia prawnicy polscy obowiązki prezesa powierzyli sędziemu Sądu Najwyższego Jackowi Sobczakowi – profesorowi UAM w Poznaniu. Wymieniając te nazwiska nie sposób pominąć wielce zasłużonych dla Zrzeszenia sekretarzy generalnych: prokuratora Stanisława Kołodzieja i Juliusza Petrykowskiego oraz sędziego SN – Jerzego Gaja wieloletniego sekretarza Zarządu Głównego. Strukturę Zrzeszenia początkowo stanowiły koła tworzone przez minimum 5 członków oraz okręgi powoływane w województwach jeśli należało do stowarzyszenia co najmniej 100 prawników. Przykładowo w 1976 r. w przededniu kolejnego Zjazdu Zrzeszenia liczyło ono blisko 18 400 członków, przy czym największa grupę stanowili radcowie prawni (4700), sędziowie (3300), prokuratorzy i adwokaci ( po 3000), pracownicy zatrudnieni w administracji (ponad 1800). Największy okręg warszawski miał ponad 2700 członków, w najmniejszych Ostrołęce, Skierniewicach i Sieradzu było ich 102 – 114. Władze Zrzeszenia powołały kilkanaście komisji problemowych w tym poza odpowiadającymi najważniejszym gałęziom prawa cywilnego, karnego czy administracyjnego także ds. Upowszechnienia Kultury Prawnej i Popularyzacji Prawa, ds. Młodzieży Prawnej a także ds. Zawodów Prawniczych. Warto odnotować, że wieloletnie działania m.in. Zrzeszenia (vide księga jubileuszowa z okazji XX lat samorządu –Warszawa 2002) doprowadziły do utworzenia w 1982 r. samorządu radców prawnych. Zrzeszenie było nie tylko konsultantem wielu projektów aktów prawny ale także ich inicjatorem. Tu warto przypomnieć nie sfinalizowany niestety projekt ustawy o tworzeniu prawa.

Zrzeszenie Prawników Demokratów wydawało swoje czasopismo – Państwo i Prawo, które było organem Zrzeszenia także po przemianowaniu go na Zrzeszenie Prawników Polskich. Redaktorem naczelnym był prof. dr Stanisław Ehrlich. Publikowano na jego łamach zarówno artykuły o charakterze naukowym jak i materiały dotyczące różnorakich problemów środowiska prawniczego. W numerze 4 z 1956 r. opublikowano oświadczenie Zarządu Głównego Zrzeszenia Prawników Polskich i Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, które uznały, że KNP winien dysponować czasopismem służącym dalszemu rozwojowi nauk prawnych i tę tematykę prezentować będzie miesięcznik Państwo i Prawo stając się periodykiem Komitetu Nauk Prawnych PAN. Numer majowy ukazał się już z taką adnotacją. Natomiast jako organ ZPP postanowiono powołać do życia dwutygodnik społeczno-prawny pod tytułem Prawo i Życie. Pierwszym redaktorem naczelnym został prof. dr Aleksander Bachrach. Cieszący się dużym zainteresowaniem, w pewnych okresach nie tylko środowiska – PiŻ towarzyszył Zrzeszeniu przez blisko 40 lat. Później, po zmianie za obopólnym porozumieniem swego statusu, zmieniając kilkakroć właściciela, szatę oraz przekształcając się w miesięcznik przestało się ukazywać w 2001 r. Oddział warszawski ZPP wydaje od 1994 r. Gazetę Sądową określając ją jako Czasopismo prawników. Ze Zrzeszeniem związany jest także Jurysta – Magazyn prawniczy wydawany przez Zakład Wydawnictw i Usług Prawniczych Jurysta Sp. z o.o.

(żródło: strona internetowa Zrzeszenia Prawników Polskich Zarządu Głównego)